‘Missing Person’, Patrick Modiano
Ομολογώ πως δεν τα πηγαίνω πολύ καλά με την ‘αναπόληση’. Ίσως γιατί η πορεία της ζωής μου έχει αλλάξει τόσες φορές που τελικά αναπολώντας και ανασύροντας κομμάτια σπασμένης μνήμης νιώθω πολλές φορές πως πρόκειται για έναν διαφορετικό άνθρωπο ο οποίος δεν έχει καμιά σχέση με μένα. Μπορεί να είμαστε βέβαια ένα αποτέλεσμα του συνόλου της μήμης μας όμως είμαστε με έναν αποδομήτικό τρόπο και όλα όσα δεν θα μπορέσουμε ποτέ να θυμηθούμε κάνοντας την διαδικασία της στρεβλής μας μνήμης τόσο μάταια ψυχρή που μοιάζει περισσότερο με κινηματογραφική αναπαράσταση μιας ταινίας της οποίας ξέρουμε το τέλος.
Το Missing Person του Modiano (στα Ελληνικά ‘Οδός Σκοτεινών Μαγαζιών’) είναι ουσιαστικά μια σπουδή σ’ αυτήν την αναπόληση η οποία με την μορφή μιας ιστορίας ντετέκτιβ προσπαθεί να ορίσει το παρόν με βάση το ξεχασμένο παρελθόν, λίγο πολύ όπως κάνουν όλες οι νουάρ ιστορίες, αλλά με την διαφορά πως εδώ πρόκειται για μια εσωτερική αναζήτηση η οποία δεν θα μπορούσε παρά να έχει ένα συγκεκριμένο τέλος…
Ο Modiano ως γνωστόν πήρε το Nobel την προηγούμενη εβδομάδα και η ανάγνωσή μου αυτή ήταν μια απλή διερευνητική διαδικασία στο πρόσωπό του. Η ανακοίνωση του βραβείου, αλλά και οι διάφορες αναρτήσεις ανά το ίντερνετ, είναι σαν να μιλούν για τον ‘Προυστ της Εποχής μας’ όμως πραγματικά θεωρώ ότι είναι τεράστια ιεροσυλία αυτός ο προσδιορισμός. Πέρα από το γεγονός ότι θεωρώ τον Yukio Mishima σαν τον σύγχρονο Προυστ – στον οποίο φυσικά δεν δόθηκε Νόμπελ – η επικέντρωση των Σουηδών μόνο μια λεπτομέρεια της τεχνικής της μνήμης του Προύστ δείχνει άγνοια στην ουσία του έργου του και αγνοεί την στυλιστική πολυπλοκότητα (και τελειότητα) που είναι εμφανής σε κάθε πρόταση και σελίδα του A la recherche du temps perdu αλλά είναι εντελώς απούσα από τον Modiano που χρησιμοποιεί μια στεγνή, απόλυτα λιτή και κοφτή γλώσσα (με την οποία δεν έχω τίποτε, αλλά απλά η χρήση της ακυρώνει αυτή τη σύγκριση με τον Προύστ με κατηγορηματικό τρόπο).
Έχω την αίσθηση πως το Νόμπελ αυτό του Modiano πέρα από το ότι είναι ωραίο να βλέπεις να κερδίζει ένα βραβείο ένα αουτσάιντερ (ως ΑΕΚτζης ξέρω την λατρεία των αουτσάιντερ καλά) αποτελεί μια κρυφή ομολογία της σουηδικής ακαδημίας πως μπορεί να ‘το παίζει’ κουλτουριάρικη και αφ υψηλού κατά βάθος ‘γουστάρει’ ένα αστυνομικό βιβλίο όσο όλοι μας, και επειδή δε θα μπορούσε να βραβεύσει έναν Στιβεν Κινγκ ή έναν Ρευμοντ Τσάντλερ (αλίμονο αν συνέβαινε κάτι τέτοιο!) επιλέγει στη θέση του τον Μοντιανό. Συγχαρητήρια στον συγγραφέα ( ο οποίος πάντα τα αξίζει!) αλλά η σουηδική ακαδημία χρειάζεται κάποια στιγμή να κάνει την αυτοκριτική της και αναπολώντας να παραδεχτεί πως για κάποιες επιλογές της (και για κάποιες μη επιλογές της) έχει πέσει σε τεράστια σφάλματα…
Ficciones 