‘Cranford’, Elizabeth Gaskell

Το σύνολο των νευρώσεων που έχει ο σημερινός δυτικός άνθρωπος έχει τις ρίζες του κάπου στον δέκατο-όγδοο αιώνα στα χρόνια της ανάπτυξης της αστικής τάξης και των χαρακτηριστικών της που πολλά από αυτά παραμένουν αναλλοίωτα ως σήμερα. Ίσως μάλιστα η βικτωριανή Αγγλία να έχει μεγαλύτερο ρόλο στην γέννηση και ανάπτυξη αυτών των νευρώσεων από οποιαδήποτε άλλη ευρωπαϊκή κοινωνία.

Το Cranford της Elizabeth Gaskell, δημοσιευμένο το 1851, αποτελεί σύμφωνα με το οπισθόφυλλό του, μια καταγραφή χαρακτήρων και καταστάσεων αντιπροσωπευτικών για την επαρχιακή αγγλία του 19ου αιώνα η οποία γίνεται με εξαιρετική οξύτητα, λεπτότητα, και ευαισθησία, σε εποχές που τελούνταν μεγάλες αλλαγές στην τοπική κοινωνία. Αν και σωστό σαν γενική περιγραφή οι αλλαγές αυτές στην αγγλική κοινωνία μάλλον ήταν αρκετές να προσφέρουν σε όλα τα πρόσωπα του βιβλίου ένα σύνολο νευρώσεων που ένας επαγγελματίας ψυχολόγος θα χρειαζόταν σελίδες επι σελίδων για να αναλύσει με λεπτομέρεια.

Το κατά πόσο αυτό εκφράζει νευρώσεις στην ίδια την Elizabeth Gaskell ή απλώς ένα πολύ έξυπνο και διεισδυτικό της βλέμμα πάνω στην τοπική κοινωνία είναι κάτι που δεν μπορώ να απαντήσω εύκολα. Το σημαντικό όμως είναι πως παρόλη την απόσταση των 160 ετών από τότε οι ψυχολογικές φόρτίσεις φαντάζουν εντελώς σημερινές – με τις ιδιαιτερότητες βέβαια της κάθε εποχής.

Μπορεί τελικά άλλα βικτωριανά βιβλία και συγγραφείς να έχουν ‘το όνομα’ αλλά η Elizabeth Gaskell έχει μάλλον μια παραγνωρισμένη και ξεχασμένη χάρη.