‘The Business’, Iain Banks

Το έχω αναφέρει και άλλες φορές πως σε σπάνιες περιπτώσεις νιώθω πως ένας άντρας μπορεί να γράψει πετυχημένο μυθιστόρημα όπου ο κύριος ήρωας είναι γυναίκα (με τεράστια εξαίρεση το Crying of Lot 49). Ακόμη και σε περιπτώσεις που οι γυναίκες του βιβλίπου παίζουν ‘δευτεραγωνιστικό’ αν θέλετε ρόλο αναδεικνύονται τις περισσότερες φορές προβλήματα που έχουν σχέση με τον καθαρά αντρικό τρόπο με τον οποίο αντιλαμβάνοται οι άντρες τα αισθήματα, τις πράξεις και τον χαρακτήρα των γυναικών του περίγυρού τους – αλλά και γενικότερα. (Ακόμη πιο ανησυχητικό είναι πως πολλές γυναίκες συγγραφείς γράφουν για τις ηρωίδες τους σαν να ήταν άντρες. Από μόνο του αυτό το γεγονός είναι ένα εντυποωσιακό παράδοξο με πολλά παρακλάδια).

Ο εικοστός αιώνας όμως με την είσοδο των γυναικών στην εργασία σε όλες τις κοινωνικές τάξεις, καθώς και η δυνατότητα ‘οικογενειακού πργραμματισμού’ κυρίως από το 1960 και μετά, έχει δημιουργήσει αυτόματα ένα περίεργο υβρίδιο όπου στο πλαίσιο της εργασίας της – και πολλές φορές και όχι και μόνο – μια γυναίκα λειτουργεί σαν πιο ‘άντρας από τους άντρες’ σε μια συνειδητή ή ασυνείδητη προσπάθεια να ενταχθεί στο καθαρά αντρικό λόμπυ των ανωτέρων κλιμακίων της εργασίας της.

Η ηρωίδα του The Business είναι ακριβώς ένα τέτοιο υβρίδιο και θα έλεγε κανείς πως αυτή θα ήταν μια ιδανική περίπτωση όπου ένας άντρας συγγραφέας θα μπορούσε να περιγράψει με απόλυτη ασφάλεια και επιτυχία έναν γυναικείο χαρακτήρα, χωρίς να χρειαστεί να κάνει πολλές επεκτάσεις της δικιάς του σκέψης και άποψης για τα πράγματα.

Δυστυχώς όμως ο Iain Banks κατάφερε να αποτύχει ακόμη και σε αυτόν τον απλό ρόλο αφού τελικά παρόλο το ‘build up’ η ηρωίδα του φτάνει να δράσει με έναν τρόπο που εκφράζει καθαρά μια κλισέ θεώρηση για τον γυναικείο χαρακτήρα. Η υπόλοιπη θεωρία συνωμοσίας γύρω από την οποία στήνεται το βιβλίο είναι απλώς ένα backdrop για τους ήρωες και δυστυχώς είναι τόσο μη-πιστευτή δεν μπορεί να περάσει σαν τίποτε περισσότερο από αυτό.

Τελικά παρόλο τον ‘high tech’ τίτλο του και τους σύγχρονους ήρωές του το The Business είναι απλώς ένα παραμύθι περασμένων εποχών, όπου το κορίτσι ψάχνει να βρει τον πρίγκηπά του και να τον ακολουθήσει με τους δικούς του όρους στην άκρη της γης. Μόνο και μόνο επειδή έτσι μπορούν να ζήσουν αυτοί καλά και εμείς καλύτερα.