‘Europe Central’, William T. Vollmann
Η παρουσία δυο ολοκληρωτικών καθεστώτων στην Ευρώπη του προηγούμενου αίώνα αποτελεί μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα όσο και παράξενη συγκυρία. Αν και φυσικά δεν υπάρχουν ‘αν’ στην Ιστορία θα ήθελα πολύ να ήξερα πως θα εξελίσσονταν η Ευρωπαϊκή (και κατά συνέπεια η παγκόσμια) Ιστορία αν η χιτλερική Γερμανία ήταν ανύπαρκτη ως ιμπεριαλιστική δύναμη. Φαίνεται όμως πως η δημιουργία και η ύπαρξη του ναζισμού ήταν αναπόφευκτη και ίσως να αποτελεί τελικά και μια προειδοποίηση της Ιστορίας για το μέλλον – αν και πολύ αμφιβάλω για το κατα πόσο ο άνθρωπος μαθαίνει από το παρελθόν και την Ιστορία του.
Η ουσία είναι πως αν ήμουν ένας σύγχρονος Πλούταρχος το δίδυμο Στάλιν – Χίτλερ θα έστηνε ένα από τα βιβλία των δικών μου Παράλληλων. Υπό μία έννοια το ίδιο προσπαθεί να κάνει και ο Vollmann στο Europe Central οργανώνοντας μια σειρά ιστοριών που αφορούν στην σύγκρουση αυτή του ναζισμού με τον σταλινισμό.
Ο όγκος του Europe Central – 800 περίπου σελίδες – μαζί με την ανεξάντλητη συλλογή των πληροφοριών που εξαπλώνονται στις σελίδες του στήνουν ένα βιβλίο που εύκολα ο βιαστικός αναγνώστης μπορεί να περάσει για Ιστορία και όχι για ‘ιστορικό μυθιστόρημα’. Ίσως η μεγαλύτερη μαγεία σε αυτό το βιβλίο – το οποίο σε ‘κρατάει’ από την αρχή έως την τελευταία σελίδα – είναι πως δεν μπορείς με κανέναν τρόπο να καταλάβεις που τελειώνει η (απίστευτη) έρευνα του συγγραφέα και που αρχίζει η φαντασία. Γι’ αυτό ίσως να είναι απλούστερο να ξεκινήσεις από την αρχή να διαβάζεις αυτό το βιβλίο σαν ένα εντελώς ψεύτικο παραμύθι, στο οποίο τίποτε – ακόμη και όλα τα ιστορικά πρόσωπα – δεν είναι πραγματικό.
Παράλληλα ο Vollmann προσπαθεί – και καταφέρνει – να μιλήσει για την βία και την εξάπλωσή της, μα και για την έλλειψη συνείδησης κατά την διάρκεια και την συνέχεια των πράξεων βίας (‘Η συνείδηση είναι εβραϊκή εφεύρεση’ ακούγεται κάπου μές στο κείμενο), ενώ ταυτόχρονα αναπτύσσει μια έντονη σχέση με τον αναγνώστη στην προσπάθεια να περιγράψει την δυσκολία της ανάπτυξης της τέχνης μέσα σε ολοκληρωτικά καθεστώτα, χρησιμοποιώντας ώς παράδειγμα τον Σοστακόβιτς στα χρόνια της σοβιετικής τρομοκρατίας.
Στο τέλος του βιβλίου δεν απομένουν μόνο απαντήσεις στον αναγνώστη μα μια σειρά από πολλά ερωτήματα που αφορούν τόσο στην φύση των ναζιστικών και σταλινικών αρχών και πράξεων όσο και στην ‘φυσιολογία’ των λαών της Mitteleuropa. Ίσως τελικά να μην είναι και τόσο politically correct σαν βιβλίο αλλά κάποιες φορές αυτό δεν είναι και απαραίτητα κακό.
Ficciones 
και σύντομα από ότι μου είπε ο Λευτέρης Καλοσπύρος που μου το πρότεινε θα εμφανιστεί και στα ελληνικά από τις εκδόσεις Κέδρος.
basileios said this on 19 Ιανουαρίου, 2010 στις 12:05 μμ |
Καταπληκτική η παραβολή των Πλουταρχικών Παράλληλων Βίων.Και απορώ γιατί δεν είχε γίνει ως τώρα – αλλά ίσως είναι θέμα χρόνου και χρονικής απόστασης που το επιτρέπει καλύτερα.
Και βέβαια δεν μαθαίνουμε από την Ιστορία – ή μάλλον όχι με τον τρόπο που μαθαίνει ένας μαθητής το μάθημά του στο σχολείο. Η κατά Barnes (lol) ρήση ότι η ιστορία δεν είναι τίποτα άλλο από τις αναθυμιάσεις από το ρέψιμο μετά το σάντουιτς με κρεμμύδια που φάγαμε πριν πολλούς αιώνες είναι μάλλον σωστή 🙂
Όσο για τη βία, τελικά όλα τα είχε πει ο Shakespeare στον Macbeth. Τελεια – και παύλα. Οι υπόλοιποι είναι απλές αντιγραφές.
Sorry για το μακροσκελές σχόλιο, αλλά με κάνεις να κάνω τόσες σκέψεις όταν σε διαβάζω!!!
Ράνια said this on 1 Φεβρουαρίου, 2010 στις 2:28 μμ |
ρανια εχεις το ελεύθερο στα μακροσκελή σχόλια… 🙂
basileios said this on 1 Φεβρουαρίου, 2010 στις 5:42 μμ |
[…] ‘Europe Central’, William Vollmann. Η χρονιά πέρσι ξεκίνησε πολύ καλά μ’ αυτό το βιβλίο ανέμειξης ιστορίας και μύθου σ’ ένα ογκώδες βιβλίο που καταπίνεται σε χρόνο μηδέν. Αριστούργημα! […]
Πέντε Βιβλία απ’ το 2010 « Ficciones said this on 21 Δεκεμβρίου, 2010 στις 8:58 πμ |