‘Zero K’, Don DeLillo

Σε γενικές γραμμές η ωρίμανση ενός συγγραφέα ακολουθεί δυο πορείες: ή φτάνει σε ένα πλατώ κάπου στην ηλικία των πενήντα και κατόπιν ακολουθεί μια πτώση (στην ποσότητα και την ποιότητα) της γραφής η οποία άλλες φορές είναι απότομη και άλλες προοδευτική, ή συνεχίζει να βελτιώνεται χρόνο με τον χρόνο, κείμενο με το κείμενο προχωρόντας ως το τέλος της ζωής. Ο Don DeLillo, ‘φίλος’ από τα παλιά, συγγραφέας της καλής γενιάς των αμερικάνων μεταμοντέρνων που ήταν στηριγμένοι γερά στις πλάτες του παρελθόντος (Χεμινγουει, Φιτζέραλντ, Ντος Πάσος, Μπέλλοου, Γκαντίς) προφανώς και ανήκει στην δεύτερη κατηγορία και το Zero K είναι η απλή και μοναδική απόδειξη γι’ αυτό.

Επίσης, σχεδόν όλοι πο συγγραφείς κάποια στιγμή της ζωής τους έρχονται στα κείμενά τους να αντιμετωπίσουν την έννοια του θανάτου και της καταστροφής, και η διαφοροποίηση εδώ είναι αν θα το αντιμετωπίσουν σε νεαρή ηλικία (π.χ. Πύντσον) ή σε μεγαλύτερη οδεύοντας προς το τέλος (π.χ. Γκαντίς). Φυσικά στην περίπτωση του DeLillo η έννοια του θανάτου και την παρανοϊκής ανάπτυξης της ζωής υπό τον φόβο του καλύτεται σε όλες του τις φάσεις της συγγραφής, από τότε που ήταν νέος με το White Noise, ως και το Zero K που απροκάλυπτα μιλά για το τέλος, για ένα τέλος σε διηγηματική αλλά ταυτόχρονα και δοκιμιακή μορφή. Θα άξιζε κανείς να μελετήσει την διαφοροποίηση στις ιδέες και τις σκέψεις του DeLillo για τον θάνατο στην πρόοδο του χρόνου μια που όπως εξελίχτηκαν τα πράγματα στην συγγραφική του πορεία ίσως αυτό να είναι τελικά το θέμα που τον ξεχωρίζει απ’ όλους τους υπόλοιπους μεταμοντέρνους με τρόπο που η θεματολογία του και η εμμονή του με τον θάνατο θυμίζει τον…. Διονύσιο Σολωμο.

Το Zero Κ λοιπόν είναι καθαρά ένα μυθιστόρημα ιδεών σκαλισμένο πίσω από μια πλοκή που λειτουργεί σαν σκαλωσιά για το χτίσιμό τους. Η ίδια η πλοκή θα ταιριαζε απλά και μέονο σε ένα μικρό διήγημα το οποίο επεκτείνεται με την πραγματικά καταπληκτικά στυλιζαρεσμένη γλώσσα του και δημιουργεί ένα από τα καλύτερα βιβλία που διάβασα φέτος και σίγουρα ένα από τα κορυφαία βιβλία στο οπλοστάσιο του DeLillo.

Διάβασα το Zero K δυο φορές απανωτά, τη μια πίσω από την άλλη, γιατί πραγματικά η μιά δεν ήταν αρκετή, τόσο από πλευράς απόλαυσης όσο και από πλευράς κατανόησης και νομίζω πως η τελευταία φορά που έκανα κάτι τέτοιο ήταν με το Agape Agape (https://ficciones.wordpress.com/2010/10/14/agape-agape-william-gaddis/) του Gaddis που κι αυτό είναι ένα μυθιστόρημα ιδεών για το τέλος, ενός τεράστιου συγγραφέα. Αν ο DeLillo δεν γράψει άλλο βιβλίο – είναι άλλωστε 79 ετών – ειλικρινά θα κλείσει την καριέρα του με τον καλύτερο τρόπο και με μια άνοδο που κανένα βραβείο (Νομπέλ ή άλλο) δε θα μπορούσε να του δώσει.

Το μόνο κρίμα διαβάζοντας το Zero K είναι πως είναι φανερό ότι ο Pynchon, δυστυχώς, δεν μπορεί πλέον να γράψει έτσι. Ειδικά τα δυο τελευταία βιβλία του δεν ήταν καθόλου αντάξια των παλαιότερων και είναι πραγματικά κρίμα που δεν κατάφερε να ξεπεράσει τον εαυτό του καθώς ωρίμασε. Αλλά φυσικά αυτό δε θα ήταν ούτως ή άλλως καθόλου εύκολο.