‘Open City’, Teju Cole
Έχω αρκετές μέρες από την στιγμή που τέλειωσα το βιβλίο όμως για κάποιο λόγο δε μπορούσα να ξεκινήσω να γράφω γι’ αυτό. Σκόπευα μάλιστα κατά το καθιερωμένο πλέον των τελευταίων μου αναγνώσεων να μη γράψω τίποτε και να τ’ αφησω στο πλάι. Σήμερα, λίγες ώρες μετά άλλη μια έκρηξη με τραυματίες στην Νέα Υόρκη, και λίγες μέρες μετά την επέτειο των 15 χρόνων από την επίθεση στους δίδυμους πύργους αυτόματα θεώρησα πως έπρεπε να γράψω και να μη το προσπεράσω.
Πίσω από την καθημερινότητά μας αυτήν την εποχή ζούμε στιγμές που δεν ανήκουν στην ήπια κατάσταση της ρουτινίας αλλά σε στιγμές τόσο τεταμένες που όλα είναι τόσο διαταραγμένα που νιώθουμε την ‘Ιστορία’ να περνάει γύρω μας έξω απ΄αυτην την κατάσταση ισορροπίας και να μας ακουμπά στο πρόσωπο με την σκληρότητά της. Οι κοινωνίες φαίνεται δεν είναι γραφτό να αλλάζουν με ομαλούς ρυθμούς χωρίς να καταλαβαίνει την αλλαγή. Κανείς βολεμένος στην ρουτίνα του δεν αποζητά την αλλαγή και αντιστέκεται στην οποιαδήποτε κατάσταση θα τον βγάλει απ΄την θέση της ευσταθούς του ισορριοπίας. Απλά μερικές φορές η ισορροπία αυτή είναι ασταθής, και καταρρέει τόσο μα τόσο εύκολα.
Σ’ αυτήν την θέση της κατάρευσης φαίνεται πως για κάποιους από μας η καθημερινότά μας είναι γεμάτη από το παρελθόν μας, γεμάτη από την Ιστορία μας και προσπαθούμε να θέσουμε τους εαυτούς μας στην κατανόηση της κατάστασης με βάση το παρελθόν μας σαν να πρόκειται το όλο σύστημα να ανήκει σε μια ντετερμινιστική εξέλιξη με αρχικές συνθήκες στο παρελθόν που οριοθετούν το παρόν και το μέλλον μας. Όμως, τελικά, ακριβώς όπως ο ήρωας της Ναυτίας του Σαρτρ φτάνει να νιώθει αποκομμένος στην επαφή του με τον χώρο και τα αντικείμενα που τον περιβάλλον, έτσι φτάνουμε να νιώσουμε την ναυτία στην επαφή μας με την Ιστορία και την απόλυτη αποξένωση από το παρελθόν και το παρόν μας.
Ο Teju Cole γράφει για την πολυπολιτισμική Νέα Υόρκη πίσω από ένα πέπλο φόρτισης για όλο τον υπόλοιπο κόσμο και για όλη την ανθρωπότητα προσπαθώντας (ματαια;) να βρει κοινές γραμμές με όλους όσους κυκλοφορούν γύρω του αλλά και με την Ιστορία. Το πλαίσιο αλλά και η δίηγηση θυμίζει μεν αρχικά τον Σαρτρ και την Ναυτία όμως θεωρώ ότι τελικά το Open City είναι το πιο γειτονικό έργο που έχω διαβάσει στο Austerlitz του Sebald.
Από κει και πέρα τόσο ο ήρωας του βιβλίου, όσο και ο ίδιος ο Teju Cole, είναι αναγκασμένοι να ψάχνουν στο παρελθόν για όλα όσα θα μπορούσαν όχι να μας οριεθετήσουν το μέλλον ή το παρόν μας αλλά να μπορέσουν να τους επιτρέψουν να βρουν τις κοινές αρχές που οδηγούν στην σύγκλιση και όχι στην πόλωση και την απόκλιση. Γιατί τελικά ο κοινός χώρος και όσα μας εννώνουν είναι περισσότερα από όσ μας χωρίζουν. Και η θέαση του παρελθόντος μπορεί να είναι όσο διχαστικό όσο και ενωτική, φτάνει να έχει κανείς την διάθεση να την δει κατάλληλα.
Ficciones 