‘Τρεις Ταλαίπωροι Τίγρεις’, Γκιγιέρμο Καμπρέρα Ινφάντε

Αναρρωτιέμαι κάποιες φορές αν ο Τζόυς – τον οποίο και υπεραγαπώ – έχει στ’ αλήθεια να πει κάτι στον κόσμο του σήμερα. Κατ’ αρχάς εξετάζοντάς το εντελώς κυνικά, αν εξαιρέσει κανείς τον Ulysses το υπόλοιπο έργο του αποτελείται από μια βαρετή συλλογή διηγημάτων, ένα αδιάβαστο μυθιστόρημα και μια ημι-αυτοβιογραφική νουβέλα που δρα μονάχα σαν εισαγωγή στον Ulysses χωρίς να προσφέρει πολλά παραπάνω. Ακόμη και ο ίδιος ο Ulysses αποτελείται από μια σειρά από άνισα κεφάλαια που σε ένα τεράστιο μέρος αναγνωστών προκαλούν περισσότερο σύγχυση παρά απόλαυση. Και μπορεί στο πλαίσιο της εποχής του να ήταν σημαντικός σαν breakthrough όμως σήμερα δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί σαν τίποτε άλλο από μια σειρά λεκτικών και ενοιολογικών ασκήσεων με καθαρά ιστορική και όχι ουσιαστική σημασία ή επιρροή.

Θα μπορούσε μάλιστα κανείς να ισχυριστεί πως το ίδιο ισχύει και για το μεγαλύτερο μέρος των συγγραφέων του μοντερνισμού οι οποίοι μάλλον σήμερα εμφανίζονται ως προπομποί της σύγχρονης λογοτεχνίας η οποία δρα σαν μια μορφή ‘διόρθωσης’ σε κάποιες από τις ακρότητες του μοντερνισμού επαναφέροντας το λογοτεχνικό σύστημα σε μια ισορροπία.

Το ‘Τρεις Ταλαίπωρες Τίγρεις’ του Κουβανού Γκιγιέρμο Καμπρέρα Ινφάντε βρίσκεται σε μια περίεργη θέση. Αν και είναι ένα καθαρά μοντερνιστικό βιβλίο είναι γραμμένο το 1966 σε μια περίοδο που ο μοντερνισμός ουσιαστικά έχει τελειώσει. Μπορεί οι περισσότερες αναφορές για το βιβλίο να μιλούσαν για τον Τζόυς σαν άμεση επιρροή του Ινφάντε, εγώ όμως δεν μπόρεσα να το περιορίσω μόνο εκεί. Μέσα στο ‘Τρεις Ταλαίπωρες Τίγρεις’ υπάρχουν επιρροές, αναφορές και εκδηλώσεις συγγραφέων όπως ο Τζους και η Γούλφ αλλά και ποιητών όπως ο Έλιοτ και ο Πάουντ. Ταυτόχρονα όμως φαίνεται να εκδηλώνεται στην γραφή του Ινφαντε μια αλλαγή που αγγίζει το μετα-μοντέρνο κίνημα αλλά που ουσιαστικά προβληματίζει τον Ινφάντε η αλλαγή αυτή σε σχέση με τον καθαρό μοντερνισμό που πιστεύω πως ήθελε να γράψει. Όμως τελικά αυτό είναι το μεγάλο προσόν του βιβλίου το οποίο μπορεί να μην λειτουργεί σε μια τέλεια ισορροπία, αλλά τουλάχιστον δεν λειτουργεί σαν μια φθηνή αντιγραφή των συγγραφέων του 1920.

Οι ‘Τρεις Ταλαίπωροι Τίγρεις’ είναι κάτι παραπάνω από αντιγραφή ή μίμηση. Είναι μια ιδιότυπη εξέλιξη, ένας χαμένος λογοτεχνικο-βιολογικός κρίκος, η οποία λειτούργησε σαν καταλύτης για να αναιρέσει τον αρχικό μου ενδοιασμό για την σημασία του Τζόυς και των υπολοίπων μοντερνιστών στην σημερινή λογοτεχνία. Ίσως για κάποιους ακούγεται σαν ακράιος αφορισμός όμως δεν μπορείς σήμερα να γράψεις σύγχρονη λογοτεχνία αν δεν έχεις μελετήσει τους μοντέρνους, και δεν μπορείς να διαβάσεις σύγχρονη λογοτεχνία αν δεν τους έχεις προηγουμένως διαβάσει.

~ από basileios στο 21 Δεκεμβρίου, 2009.